بسامد č/j در گورانی، ž در پهلوی و z در فارسی در برخی واژگان قابل تأمل است، «ز/ از»، «پزیدن/ پختن»، «زار»، «تازه»، در مقابل «چه/ جه»، «پَچای»، «چار/ جار»، «تاچه» در گورانی و طبری و «ژ»، «ژار» در پهلوی، مصدر مضارع pačāy (پَزیدن و معادل pačitan در ایرانی میانه) […]

نوروز جمشیدی/ نوروز جمشیدی سلطانی: رساله استشهادات، فیروز بن ملا کاووس، بمبئی سنة 1197 یزدجردیة مطابق 1828 عیسویة     نوروز سلطانی تاریخ خانی، علی بن شمس الدین، ویرایش توسط برنهارد دارن از روی نسخۀ نیکلای خانیکوف طبع دارالسلطنة پطربورغ روسیه 1274 هجریة     نوروز عجم/ نوروز خوارزمی شرح […]

نوروز جمشیدی یا نوروز سلطانی و تحریفات پیرامون آن: بنابر دانشنامۀایرانیکا «نوروز» در پهلوی و فارسی میانه «نوگروز» nwk-lwc (آوانگاری nōgrōz) [در متون مانوی nwg-rwc] است و مدخل اوستایی آن را navaka raocah حدس زده‌اند. [nwklwc اگر بر اساس گویشهای شمالغربی آوانگاری شود، باید nōkrōč (نوکروچ) تلفظ شود و با […]

دوگانگی کرد-گوران در دیوان ملا صبغه الله انصاری پاوه‌ای قاضی صبغه‌الله انصاری (1300 -1371 ق) از نوادگان قاضی جبرئیل و از تبار شیخ یحیی شیخ رابع در بیتی چنین سروده: فارسی‌وکرمانجی‌و کُردی‌و گورانی فرق نیه‌ن جه لاش با تو بزانی (مشاهیر پاوه ص162 چاپ سنندج 1396 انتشارات آراس) در نسخۀخطی […]

از منظر نمادشناسی رنگ سرخ لباس این نماد اصل زندگی  رنگ آتش و مظهر خورشید بوده است. و سیاه رنگ زمین و ابر آبستن از باران است. سیاه رنگ مرگ است. اما این مرگ عرفانی مقدمه ای است بر تولدی دیگر ، در فلسفه ی عرفان، سیاه رنگ مطلق و […]

دارجَنگه سرود حماسی کوتاه  بخش یکم آرش اکبری مفاخر مهمترین بازتاب نوع/ سنت ادبی سرود حماسی با موضوع تاریخ اساطیری ـ داستانی ایران باستان در غرب کشور، سرود «دارجنگه» سرودۀ سیدنوشاد ابوالوفایی است. اگرچه نمونه­‌های دیگر این نوع ادبی نیز منظوم هستند، اما نمونۀ منثوری در مقدمۀ روایتی از داستان […]

در کتاب Devil Worship – The Sacred Books and Traditions of The Yezidiz مؤلف Isya Joseph به قبیله‌ای از یزیدیان (داسِنیان/ داصنیه) در پیرامون «ویرانشهر Weranshahr یا گورانشهر Goranshahr» در جنوب‌غربی ماردین در آناتولی اشاره دارد و یادآور میشود، گویا ویرانشهر در اثر زلزله‌ای در زمین فرورفته و یا ویران […]

بنابر کتاب تذکرۀاعلی یا مجموعۀرسائل و اشعار اهل حق، با تصحیح ولادیمیر ایوانف، نشر انتشارات انجمن اسماعیلی 1950 میلادی در مطبع قادری پاریس واقع در بندر بمبئی ص 29، مؤلف ایوانف دارای چند جُنگ (آلبوم) شعر به گورانی بود که گویا متعلق به شعرای اهل حق بودند، مانند علاءالدین، شیخ […]

پهله/ فهلوج/ فهله/ بلاد البهلویین/ بلاد جبال: بنابر ابن فقیه همدانی: ألقول فی الجَبَل” و این ناحیه بلاد البهلویین نامیده میشود و شامل همدان و ماسبذان [سیروان] و مهرجانقذق یا صیمره [پشتکوه] و قُم و ماه الکوفه [دینور] و قرماسین [کرمانشاه] و هر آنچه به بلاد جبال منسوب است، میشود، […]

پهله/ فهلوج/ فهله/ بلاد البهلویین/ بلاد جبال: قال ابن فقيه الهمداني: “القول في الجبل” وتسمى هذه المنطقة “بلاد البهلویين، وتضم همدان وماسبذان [سيروان] ومهرجانقذق أو سيمره [بشتكوه] وقم وماه الكوفة [دينور] وقرماسين [كرمانشاه] وكل ما يخص منطقة الجبل، فهو منسوب إلا الري وأصفهان وقومس [سمنان ودامغان] وطبرستان وجرجان وسجستان وكرمان […]