بسامد č/j در گورانی، ž در پهلوی و z در فارسی در برخی واژگان قابل تأمل است، «ز/ از»، «پزیدن/ پختن»، «زار»، «تازه»، در مقابل «چه/ جه»، «پَچای»، «چار/ جار»، «تاچه» در گورانی و طبری و «ژ»، «ژار» در پهلوی، مصدر مضارع pačāy (پَزیدن و معادل pačitan در ایرانی میانه) […]

نوروز جمشیدی یا نوروز سلطانی و تحریفات پیرامون آن: بنابر دانشنامۀایرانیکا «نوروز» در پهلوی و فارسی میانه «نوگروز» nwk-lwc (آوانگاری nōgrōz) [در متون مانوی nwg-rwc] است و مدخل اوستایی آن را navaka raocah حدس زده‌اند. [nwklwc اگر بر اساس گویشهای شمالغربی آوانگاری شود، باید nōkrōč (نوکروچ) تلفظ شود و با […]

از منظر نمادشناسی رنگ سرخ لباس این نماد اصل زندگی  رنگ آتش و مظهر خورشید بوده است. و سیاه رنگ زمین و ابر آبستن از باران است. سیاه رنگ مرگ است. اما این مرگ عرفانی مقدمه ای است بر تولدی دیگر ، در فلسفه ی عرفان، سیاه رنگ مطلق و […]

دارجَنگه سرود حماسی کوتاه  بخش یکم آرش اکبری مفاخر مهمترین بازتاب نوع/ سنت ادبی سرود حماسی با موضوع تاریخ اساطیری ـ داستانی ایران باستان در غرب کشور، سرود «دارجنگه» سرودۀ سیدنوشاد ابوالوفایی است. اگرچه نمونه­‌های دیگر این نوع ادبی نیز منظوم هستند، اما نمونۀ منثوری در مقدمۀ روایتی از داستان […]

در کتاب Devil Worship – The Sacred Books and Traditions of The Yezidiz مؤلف Isya Joseph به قبیله‌ای از یزیدیان (داسِنیان/ داصنیه) در پیرامون «ویرانشهر Weranshahr یا گورانشهر Goranshahr» در جنوب‌غربی ماردین در آناتولی اشاره دارد و یادآور میشود، گویا ویرانشهر در اثر زلزله‌ای در زمین فرورفته و یا ویران […]

پهله/ فهلوج/ فهله/ بلاد البهلویین/ بلاد جبال: بنابر ابن فقیه همدانی: ألقول فی الجَبَل” و این ناحیه بلاد البهلویین نامیده میشود و شامل همدان و ماسبذان [سیروان] و مهرجانقذق یا صیمره [پشتکوه] و قُم و ماه الکوفه [دینور] و قرماسین [کرمانشاه] و هر آنچه به بلاد جبال منسوب است، میشود، […]

پهله/ فهلوج/ فهله/ بلاد البهلویین/ بلاد جبال: قال ابن فقيه الهمداني: “القول في الجبل” وتسمى هذه المنطقة “بلاد البهلویين، وتضم همدان وماسبذان [سيروان] ومهرجانقذق أو سيمره [بشتكوه] وقم وماه الكوفة [دينور] وقرماسين [كرمانشاه] وكل ما يخص منطقة الجبل، فهو منسوب إلا الري وأصفهان وقومس [سمنان ودامغان] وطبرستان وجرجان وسجستان وكرمان […]

طایفۀزرین کفش گوران در زنجان و طارم دانلود نسب نامه نسخه خطی:نسب نامه سادات دیلم و طارم و گیلان نسخه خطی – زرین کفش گوران در آغاز نسخه ای خطی کهن موسوم به “نسب نامۀسادات دیلم و طارم و گیلان” به شمارۀثبت 9492 در نسخ خطی کتابخانۀمجلس چنین آمده است: […]

ریجاب، ریژآو کدامیک قدیم و کدامیک به گورانی نزدیک است؟ اگر نام ریجاب به مفهوم «محل ریزش آب» باشد، در گویشهای ایرانی سه بن مضارع رِیج (پهلوی/ گورانی؟)، ریز (فارسی) و رِیژ (کُردی) به ذهن متبادر میشود، «ریختن» در زبانهای میانه در شکل مصدر مضارع بصورت rēčitan و در شکل […]

گورانشاه فرمانروای کرمان! کرمانشاه یا کرمان؟ وز آن دورتر آرش رزم سوز/ چو گوران شه آن گرد لشکرفروز/ یکی آنکه بر خوزیان شاه بود/ گه رزم با بخت همراه بود/ یکی شاه کرمان که هنگام جنگ/ نکردی بدل یاد رای درنگ (شاهنامه چ بروخیم ج 5 ص 1279) بنابر کتاب […]